Badanie przeprowadzone w Brazylii z udziałem 89 triad ojciec-matka-dziecko wykazało związek między nadwagą ojca a masą urodzeniową noworodka: im wyższy wskaźnik masy ciała ojca (BMI, waga podzielona przez wzrost w metrach podniesiony do kwadratu), tym niższa masa urodzeniowa dziecka.
Artykuł na temat badania został opublikowany w “International Journal of Obesity”.
Wyniki badania podkreślają, że kwestie antropometryczne nie są wyłącznie odpowiedzialnością matki. Ojciec również powinien dążyć do utrzymania zdrowego stylu życia w trakcie ciąży swojej partnerki.
„Istnieje wiele dyskusji i badań na temat związku między rozwojem płodu a zdrowiem matki, w tym problemów z nadwagą przed ciążą i w jej trakcie. Faktem jest jednak, że zdrowie ojca również znacząco wpływa na rozwój dziecka zarówno w trakcie ciąży, jak i po narodzinach. Nasze badanie jako pierwsze przeprowadzone wśród brazylijskich rodzin wykazało, że wyższe BMI ojca wiąże się z niższą masą urodzeniową dziecka, co potwierdza znaczenie zdrowia ojca dla rozwoju dziecka” – powiedziała Mariana Rinaldi Carvalho, pierwsza autorka artykułu i badaczka w Szkole Medycznej Ribeirão Preto na Uniwersytecie São Paulo (FMRP-USP). Badanie było wspierane przez FAPESP w ramach stypendium doktoranckiego.
Masa urodzeniowa jest kluczowym wskaźnikiem zdrowia nie tylko w dzieciństwie, ale również w dalszym życiu. Wiele badań wykazało, że dzieci urodzone z niską (lub wysoką) masą ciała są bardziej narażone na ryzyko śmierci oraz rozwój chorób niezakaźnych, takich jak cukrzyca typu 2, nowotwory czy choroby układu sercowo-naczyniowego.
Badanie przeprowadzone przez naukowców z FMRP-USP było kontynuacją próby klinicznej, która analizowała wpływ interwencji żywieniowych na przyrost masy ciała u 350 ciężarnych kobiet z nadwagą korzystających z publicznych poradni zdrowotnych. Próba ta również była wspierana przez FAPESP.
„Zauważywszy, że większość badań dotyczących zdrowia płodowego i noworodków pomija styl życia rodziców, postanowiliśmy uwzględnić antropometrię ojca jako czynnik wpływający na rozwój płodu” – powiedziała promotor pracy doktorskiej Carvalho, Daniela Saes Sartorelli, ostatnia autorka badania i profesor w Katedrze Medycyny Społecznej FMRP-USP.
Grupa badawcza planuje dalsze analizy, aby ocenić wpływ diety ojca na antropometrię noworodków i poziom ich tkanki tłuszczowej, szczególnie w kontekście spożycia żywności ultraprzetworzonej i jakości tłuszczy.
Zdrowie publiczne
Nadwaga u matek jest uznawana za problem zdrowia publicznego. Wiele badań wykazało, że nadmierny przyrost masy ciała w ciąży wiąże się z poważnymi zagrożeniami zdrowotnymi zarówno dla matki, jak i dziecka. U matki zwiększa to ryzyko cukrzycy ciążowej, nadciśnienia, stanu przedrzucawkowego, a także często prowadzi do konieczności wykonania cesarskiego cięcia. U dziecka podnosi prawdopodobieństwo urodzenia się z niską lub wysoką masą ciała oraz ryzyko otyłości i chorób z nią związanych, takich jak cukrzyca typu 2 czy nadciśnienie, w młodym wieku.
W przypadku ojców nadwaga może prowadzić do zmian epigenetycznych (biochemicznych modyfikacji DNA, które wpływają na ekspresję genów). Jak wyjaśniła Carvalho, wcześniejsze badania na zwierzętach wykazały, że niektóre geny przekazywane przez ojca mogą wpływać na wzrost płodowo-łożyskowy.
„Teraz wiemy, że stresory środowiskowe, takie jak nadwaga, mogą wpływać na strukturę i jakość plemników ojca, zmieniając ekspresję genów i wpływając na DNA jego potomstwa. Ta zależność dotyczy epigenetyki, czyli nauki badającej, jak bodźce środowiskowe mogą aktywować lub wyciszać geny” – wyjaśniła Carvalho.
Badanie wykazało również, że wyższe BMI i obwód talii ojca wiązały się z mniejszym obwodem głowy noworodka przy narodzinach. „Nie wykryliśmy żadnych anomalii czy wad wrodzonych, ale korelacja jest istotna, ponieważ obwód głowy przy urodzeniu to kluczowy parametr wzrostu. Konieczne są jednak dalsze badania, aby ocenić znaczenie tego odkrycia” – podsumowała.