Notícia

wszystkoconajwazniejsze.pl

Uprawiały rolę na długo przed przybyciem ludzi (567 notícias)

Publicado em 08 de outubro de 2024

CNN International (EUA) WUOT 91.9 FM (EUA) KYUK Public (EUA) Agência SP Agência SP Suffolk News (Reino Unido) Jornal de Abrantes (Portugal) Boise State Public Radio (EUA) inkl (Austrália) Notícias de Coimbra (Portugal) Diario do Minho (Portugal) WEMU 89.1 NPR Radio (EUA) KSR - knowRidge Science Report (Austrália) Connecticut Public (EUA) KCBX (EUA) KUAF Public Radio (EUA) Wyoming Public Media (EUA) Faculty of Health Sciences of MC Master University (Canadá) 404 Media Podcast (Colômbia) Head Topics (Canadá) The Microbiologist (Reino Unido) Head Topics (EUA) Deutsche Welle (Brasil) www.sokgazetesi.com.tr (Turquia) Mirage News (Austrália) www.sozcu.com.tr (Turquia) La Prensa (Panamá) Interlochen Public Radio (EUA) El Periódico de España (Espanha) El Correo Gallego (Espanha) online Infobae América (Argentina) Palabras Claras (México) Qué Pasa (EUA) SWI - Swissinfo (Suíça) Eldiario (Espanha) La Vanguardia (Espanha) online Yahoo Finanzas (Espanha) Quo El Diario (Espanha) Diario Siglo XXI (Espanha) La Vanguardia (Espanha) online Head Topics (EUA) Technology Networks (Reino Unido) Express & Star (Reino Unido) Kent Online (Reino Unido) Newark Advertiser (Reino Unido) www.krttv.com.tr (Turquia) Beccles & Bungay Journal (Reino Unido) online Bishop's Stortford Independent (Reino Unido) Baskent Gazete (Turquia) kibris Postasi (Chipre) 163.com (China) Dereham Times (Reino Unido) online G4 Food (Romênia) Great Yarmouth Mercury (Reino Unido) online Ham & High (Reino Unido) online This Is Oxfordshire (Reino Unido) www.pmf.unizg.hr (Croácia) LincsOnline (Reino Unido) online Semanario el Pionero (México) Lowestoft Journal (Reino Unido) online www.yenibakis.com.tr (Turquia) Erfelek Haber (Turquia) www.lynnnews.co.uk (Reino Unido) www.northern-scot.co.uk (Reino Unido) Perspective Media (Reino Unido) online www.ross-shirejournal.co.uk (Reino Unido) Taiwan's Immigrants' Global News Network (Taiwan) LabRoots (EUA) cnBeta (China) Hindustan Times (Índia) online punjabtimes.com.au (Austrália) Jornal da Unesp online Smithsonian (EUA) online The Independent (Reino Unido) online WDC TV News Social Marília Smithsonian Institution (EUA) Science (EUA) online Ars Technica (EUA) n-cryptech KEYT-TV (EUA) Talker (EUA) Newsweek (EUA) online Interesting Engineering (EUA) KESQ-TV (EUA) KTVZ (EUA) KVIA (EUA) AOL (EUA) LocalNews8.com (EUA) Dia de Ajudar Rice University News & Media (EUA) Tech News Tube Blog O Cubo ScienceBlog CNN (EUA) THMais Vitória News Deal Town Portal do Holanda Portal Brasil Empresarial Portal Paraná Empresarial Notícias ao Minuto (Brasil) ClickCampos Rede Agora de Notícias Correio do Povo (Penedo, AL) online O Norte de Goiás Amazônia Press Gazeta de Sorocaba Redação MT Bonde Roteiro Notícias Última Pauta Compre Rural Compre Rural O Seu Jornal Candeias Mix Buobe TDT News Brasil Soberano e Livre RCWTV Amazônia Agora Expresso 222 EhTrend! Jornal Floripa Hashtag Khabri O Antagonista EhTrend! Archynewsy Gizmodo Infofix Artdaily Revista Cultivar eCycle EhTrend! World Stock Market Newsylist Revista Cultivar (espanhol) Revista Cultivar EnviroLink Network (EUA) Daily Comet (EUA) EhTrend! Gonzales Weekly Citizen PassionateGeekz EhTrend! Science (EUA) online EhTrend! EhTrend! Epoch Times Brasil Everand One Green Planet Portal Nosso Goiás WQCS 88.9 FM (EUA) WVXU 91.7 (EUA) Abilene Public Radio (EUA) WWNO - New Orleans Public Radio (EUA) Ideastream (EUA) Yellowstone Public Radio (EUA) KASU 91.9 (EUA) KBBI (EUA) KDLL Public Radio (EUA) Kera News (EUA) KTEP (EUA) Newsnpr Tri States Public Radio (EUA) KUOW Public Radio 94.9 FM (EUA) WETS 89.5 (EUA) USMail24.com Infofix Archyde KENW FM Radio (EUA) WJCT Public Media (EUA) MTT News Gazeta do Povo online (PR) Gizmodo LabNetwork Kleber Patricio Online Industry Tap Mídia Cuiabá Notícias de Franca Jornal Cidadã Itatiba Hoje Utah Public Radio (EUA) Portal Âncora 1 Red River Radio (EUA) Montana Public Radio (EUA) KUAR - Little Rock Public Radio (EUA) Portal G7 KRWG (EUA) VPM Public Radio (EUA) Evrim Ağacı (Turquia) Health News Florida (EUA) CNN (Portugal) KWGS - Public Radio Tulsa (EUA) KNPR Nevada Public Radio (EUA) Green Savers (Portugal) WCBE 90.5 (EUA) TVI - IOL (Portugal) WCBU Peoria (EUA) WCSU Jazzy 88.9 (EUA) WCMU Public Radio (EUA) AgroPortal (Portugal) WDIY 88.1 (EUA) WBAA (EUA) Thinksprout Infotech (Índia) WKNO - NPR for the Mid-South (EUA) WESA 90.5 (EUA) WKU - The Public Radio Service of Western Kentucky University (EUA) WFAE - Charlotte's NPR News (EUA) WMRA (EUA) WGLT - Bloomington-Normal’s Public Media (EUA) Aspen Public Radio WKAR - Public Media from Michigan State University (EUA) Delaware First Media - Delaware Public Media (EUA) Hawaii Public Radio (EUA) IPR - Iowa Public Radio (EUA) KALW 91.7 FM Bay Area (EUA) KCLU - NPR for the California Coast (EUA) KDLG (EUA) 88.9 KETR-FM (EUA) KGOU (EUA) KLCC (EUA) KNAU Arizona Public Radio (EUA) KNKX (EUA) KRCU (EUA) WKMS - Murray State's NPR Station (EUA) 360 Graus WNMU-FM: WNMU (EUA) KUNC (EUA) WPRL 91.7 - The Gold KUNM (EUA) WQLN Public Radio (EUA) Florestal Brasil KUNR - Reno Public Radio (EUA) 91.9 KVCR (EUA) WRVO Public Media (EUA) KVNF Public Radio (EUA) WUGA - University of Georgia (EUA) WUSF 89.7 Public Media (EUA) Ciência na rua Suzano TV WUWM 89.7 FM (EUA) NEPM - New England Public Media (EUA) WVPE 88.1 (EUA) Cidades na Net NHPR (EUA) Correio do Povo Penado (Alagoas) Northern Public Radio (EUA) Expresso Interior WYSO Public Radio (EUA) NPR Illinois (EUA) Mídia NAS Diário da Feira Noticias DF & Entorno SSP Daily ABC 17 News KMIZ (EUA) O Portal 163 The Buffalo News (EUA) online Portal Cruz Yahoo News Canada (Canadá) Yahoo! (Austrália) Danville Register & Bee (EUA) online KRDO 105.5 FM | 1240 AM (EUA) News800 (EUA) Lee News Central Omaha World-Herald (EUA) Liberty Unyielding (EUA) CTV News (Canadá) The Brighter Side of News The Roanoke Times (EUA) online WAAY 31 News (EUA) WQOW-TV (EUA) Yahoo Finance (Singapura) One Green Planet Aktualności (Polônia) El Quindiano (Colômbia) Noveen This is Wiltshire (Reino Unido) Thurrock Gazette (Reino Unido) Sabah (Turquia) Times & Star (Reino Unido) Barnet Times Series (Reino Unido) Tivyside Advertiser (Reino Unido) Wandsworth Times (Reino Unido) Warrington Guardian (Reino Unido) Şarku'l Avsat Türkçe (Reino Unido) online Watford Observer (Reino Unido) Independent Türkçe (Turquia) Western Telegraph (Reino Unido) Wharfedale Observer (Reino Unido) Whitchurch Herald (Reino Unido) Paparazzi News The Whitehaven News (Reino Unido) Wilts and Glos Standard (Reino Unido) Wiltshire Times (Reino Unido) Wimbledon Guardian (Reino Unido) Wirral Globe (Reino Unido) online Witney Gazette (Reino Unido) Worcester News (Reino Unido) The Press (Reino Unido) Yahoo Finance (Singapura) Portal Samorządowy (Polônia) F5 Haber (Turquia) India Today (Índia) online India Today (Índia) online Cosmos Magazine (Austrália) online KUAC - Alaska Public Radio (EUA) KSMU Ozarks Public Radio (EUA) El Tiempo (Colômbia) Maine Public (EUA) Gigazine (Japão) South Carolina Public Radio (EUA) WMUK - Public radio from Western Michigan University (EUA) WRUR Public Radio (EUA) DayFR Euro (Rússia) Gadgets 360 (Índia) El Debate (Argentina) Diario de Ibiza (Espanha) online Diario de Mallorca (Espanha) online El Día (Espanha) online El Periódico de Aragón (Espanha) El Periódico Extremadura (Espanha) online El Periódico de España (Espanha) online Faro de Vigo (Espanha) online Información (Espanha) online La Opinión A Coruña (Espanha) online La Opinión de Murcia (Espanha) online La Opinión de Zamora (Espanha) online La Provincia (Espanha) online Levante-EMV (Espanha) online Portal Diário 1 Agencia Guatemalteca de Noticias (Guatemala) La Crónica de Hoy (México) online La Jornada Maya (México) Proceso Digital (Honduras) UDGTV - Canal 44 (México) Última Hora (Paraguai) online AOL (EUA) Vos TV (Nicarágua) Bioquick News (EUA) Meteored - YourWeather.co.uk (Reino Unido) RealClearScience (EUA) Report News Agency (Azerbaijão) ABC (Espanha) Yahoo! (Austrália) Blue Water Current La Voz de Michoacán (México) Shropshire Star (Reino Unido) Guernsey Press (Reino Unido) Jersey Evening Post (Reino Unido) online Yahoo! (Malásia) Yahoo! (Nova Zelândia) Pressbee (Malásia) Everand Alloa Advertiser (Reino Unido) online The Andover Advertiser (Reino Unido) Ardrossan & Saltcoats Herald (Reino Unido) Asian Image (Reino Unido) Ayr Advertiser (Reino Unido) Azerbaycan 24 (Azerbaijão) Barrhead News (Reino Unido) Barry & DistrictNews (Reino Unido) Basingstoke Gazette (Reino Unido) Bicester Advertiser (Reino Unido) Advertizer (Reino Unido) Border Telegraph (Reino Unido) Borehamwood & Elstree Times (Reino Unido) Daily Echo (Reino Unido) Bracknell News (Reino Unido) Braintree & Witham Times (Reino Unido) Brentwood Live (Reino Unido) Bridgwater Mercury (Reino Unido) Bridport News (Reino Unido) Bromsgrove Advertiser (Reino Unido) Bucks Free Press (Reino Unido) online Burnham & Highbridge Weekly News (Reino Unido) Sudbury Mercury (Reino Unido) online Central Fife Times (Reino Unido) Charg And Ilminster News (Reino Unido) Chelmsford & Mid Essex Times (Reino Unido) The Standard (Reino Unido) Clacton Gazette (Reino Unido) Clydebank Post (Reino Unido) Cotswold Journal (Reino Unido) County Press (Reino Unido) Craven Herald & Pioneer (Reino Unido) Cumnock Chronicle (Reino Unido) Westmorland Gazette (Reino Unido) Southern Daily Echo (Reino Unido) Darlington and Stockton Times (Reino Unido) Denbighshire Free Press (Reino Unido) online Dorset Echo (Reino Unido) Dudley News (Reino Unido) Dumbarton and Vale Leven (Reino Unido) East Anglian Daily Times (Reino Unido) online Ealing Times (Reino Unido) East Lothain Courier (Reino Unido) Basildon Echo (Reino Unido) Enfield Independent (Reino Unido) Epping Forest Guardian (Reino Unido) Norwich Evening News (Reino Unido) online Evesham Jounal (Reino Unido) Express & Star (Reino Unido) Fakenham & Wells Times (Reino Unido) The Packet (Reino Unido) Gazette & Herald (Reino Unido) online Gazette & Herald (Reino Unido) The Gazette (Reino Unido) Gazette Series (Reino Unido) Glasgow Times (Reino Unido) online Greenock Telegraph (Reino Unido) East London Guardian Series (Reino Unido) Halesowen News (Reino Unido) Halstead Gazette (Reino Unido) Hampshire Chronicle (Reino Unido) Harrow Times (Reino Unido) Harwich and Manningtree Standard (Reino Unido) Helensburgh Advertiser (Reino Unido) The Herald (Reino Unido) The Herald (Reino Unido) Hereford Times (Reino Unido) Hexham Courant (Reino Unido) Hillingdon & Uxbridge Times (Reino Unido) Ikley Gazette (Reino Unido) Dziennik Naukowy (Polônia) Impartial Reporter (Reino Unido) Inverness Courier (Reino Unido) online Ipswich Star (Reino Unido) online Ireland Live (Irlanda) The Irish News (Reino Unido) online Irvine Times (Reino Unido) The Keighley News (Reino Unido) Kent Online (Reino Unido) The Kidderminster Shuttle (Reino Unido) online dikGAZETE.com (Turquia) Brent & Kilburn Times (Reino Unido) online Knutsford Guardian (Reino Unido) Lancashire Telegraph (Reino Unido) Largs & Millport News (Reino Unido) online Habertürk (Turquia) The Leader (Reino Unido) Ledbury Reporter (Reino Unido) Leigh Journal (Reino Unido) Kıbrıs Postası (Chipre) Milford Mercury (Reino Unido) Ludlow Advertiser (Reino Unido) Kıbrıs Postası (Chipre) Maldon & Burnham Standard (Reino Unido) online Malvern Gazette (Reino Unido) National Geographic (República Tcheca) online Messenger Newspapers (Reino Unido) News & Star (Reino Unido) NewsChain News Shopper (Reino Unido) North Norfolk News (Reino Unido) online North Wales Chronicle (Reino Unido) North Wales Pioneer (Reino Unido) Northwich Guardian (Reino Unido) The Mail (Reino Unido) Oxford Mail (Reino Unido) Peeblesshire News (Reino Unido) Penarth Times (Reino Unido) Redditch Advertiser (Reino Unido) Redhill And Reigate Life (Reino Unido) Rhyl Journal (Reino Unido) Richmond and Twickenham Times (Reino Unido) Runcorn and Widnes World (Reino Unido) Salisbury Journal (Reino Unido) Shropshire Star (Reino Unido) Slough Observer (Reino Unido) The Cutoff News (EUA) County Gazette (Reino Unido) South Wales Argus (Reino Unido) South Wales Guardian (Reino Unido) St Albans Review (Reino Unido) London Evening Standard (Reino Unido) St Helens Star (Reino Unido) Stowmarket Mercury (Reino Unido) Stroud News & Journal (Reino Unido) Blog Cambiagro Surrey Comet (Reino Unido) Newstral (Espanha) AOL UK (Reino Unido) Wyborcza (Polônia) Shreveport Times The Town Talk Jornal Aqui - DF Monroe News Star Opelousas Daily World Tudo em Smartphone WUKY WVIK (Online) Kaxe KBIA Northeast Indiana Public Radio www.wbfo.org WAER www.wamc.org news.prairiepublic.org westernmorning.news Public Radio East SDPB Radio WEKU WCAI WMFE www.kawc.org KSJD www.perigon.io WRKF Valley Public Radio KWIT www.wypr.org WUNC www.medyayenigun.net www.wanhaber.com evrimteorisionline.com scienceinpoland.pl Wiadomosci.com www.php.cn Krvs 88.7 FM www.khsu.org KMUW WSHU www.national-geographic.pl notaentretenida.com www.postsouth.com www.theadvertiser.com www.fanverse.org nanchemichoacan.com www.herkesduysun.com techinleap.com klaten.pikiran-rakyat.com radarpapua.jawapos.com www.kirsehircigdem.com www.biganinsesi.com www.shroomery.org odishabytes.com
Por Maciej Bzura

Moglibyśmy się wiele nauczyć z rolniczych osiągnięć tych owadów

 

.Archeolodzy szacują, że ludzie zaczęli uprawiać rośliny około roku 9500 p.n.e. (według niektórych badań pierwsze próby podejmowali 23 tys. lat temu). Jednak rolnictwo to wynalazek znacznie starszy – i wcześniejszy niż gatunek ludzki, który pojawił się na Ziemi ok. 2,5 mln lat temu. Naukowcy z Narodowego Muzeum Historii Naturalnej (NHN) Smithsonian Institution (USA) uważają, że mrówki rozpoczęły hodowlę grzybów 66 mln lat temu. Wyniki badań, w których brali też udział badacze z innych krajów, ukazały się 3 października w czasopiśmie „Science” (10.1126/science.adn7179).

„Prawdopodobnie moglibyśmy się wiele nauczyć z rolniczych osiągnięć mrówek z ostatnich 66 milionów lat” – uważa entomolog dr Ted Schultz, główny autor artykułu w „Science” i kurator działu błonkówek (do których należą mrówki) w Narodowym Muzeum Historii Naturalnej.

W obu Amerykach i na Karaibach uprawą grzybów zajmuje się prawie 250 gatunków mrówek. Najbardziej zaawansowany system rolniczy, który badacze nazwali rolnictwem wyższym, wypracowały mrówki tnące liście (np. z rodzajów Acromyrmex i Atta). Owady zbierają kawałki świeżej roślinności – obcięte fragmenty liści, traw, kwiatów – i transportują je do mrowisk. Nie mogą się żywić tym materiałem, bo nie trawią celulozy, ale rozkładające się tkanki roślinne są nawozem dla rosnących w podziemnych „pieczarkarniach” grzybów. One z kolei wytwarzają wypełnione pożywnymi i łatwostrawnymi dla mrówek składnikami kuliste twory, tzw. gongylidia, które owady zbierają i zjadają.

Dr Schultz od 35 lat bada ewolucyjny związek między mrówkami i grzybami. Przez lata wraz z kolegami zebrał tysiące próbek genetycznych mrówek i grzybów, które posłużyły za materiał do najnowszych badań. Zespół wykorzystał próbki do sekwencjonowania danych genetycznych dla 475 różnych gatunków grzybów (z których 288 jest uprawianych przez mrówki) i 276 różnych gatunków mrówek (z których 208 uprawia grzyby).

Analiza danych genetycznych setek gatunków grzybów i mrówek oraz porównanie DNA dzikich gatunków grzybów z tymi uprawianymi przez owady pozwoliły badaczom stworzyć ewolucyjną oś czasu. Okazało się, że mrówki i grzyby są ze sobą powiązane od 66 milionów lat. Właśnie wtedy w Ziemię uderzenie asteroidy o średnicy 10 km spowodowało masowe wymieranie, podczas którego wyginęło ok. 75 proc. gatunków roślin i zwierząt (m.in. dinozaury).

Kolonie mrówek stworzyły pierwszych farmerów

.Ale globalna katastrofa stworzyła też warunki dla rozwoju innych organizmów, w tym grzybów, które zaczęły masowo się rozwijać dzięki obfitości pokarmu – martwego materiału roślinnego. A z kolei mrówki – zdaniem naukowców – wykorzystały wówczas dostatek grzybów, które zastąpiły im inne pożywienie. Mrówki zaczęły je uprawiać i tak zawiązało się trwające do dziś „ewolucyjne partnerstwo”, jak określa je dr Schultz. Z jednej strony owady za swoją mrówczą pracę dostają pożywienie z grzybów, z drugiej grzyby rozrastające się dzięki odpowiedniej „opiece” zwiększyły swoje szanse na przetrwanie.

Zdaniem badaczy rozwinięcie systemu wyższego rolnictwa zajęło mrówkom prawie 40 mln lat. Ok. 27 mln lat temu gwałtowne ochłodzenie klimatu spowodowało ogromne zmiany środowiskowe na całym globie. W Ameryce Południowej suche obszary, takie jak drzewiaste sawanny i łąki, pojawiły się wśród rozległych wilgotnych lasów tropikalnych. Kolonie mrówek przeniosły grzyby z lasów w to bardziej suche środowisko i odcięły je od dzikich populacji. Odizolowane grzyby szybko stały się całkowicie zależne od mrówek – i to był początek zaawansowanego systemu rolnictwa praktykowanego do dziś przez mrówki tnące liście.

„Kolonie mrówek udomowiły grzyby w taki sam sposób, w jaki ludzie udomowili rośliny uprawne. Niezwykłe jest to, że możemy teraz datować, kiedy to się wydarzyło” – zaznaczył dr Schultz.

W badaniach z 2023 r. (https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/ece3.10386) wykazano, że także nadrzewne mrówki koktajlowe (Crematogaster clariventris) z Kamerunu uprawiają grzyby. W tym przypadku fragmenty grzybni służą owadom m.in. do umacniania ścian gniazd tworzonych z przeżutego materiału roślinnego.

Społeczeństwa zwierząt?

.W społeczeństwach wielu zwierząt najważniejszą rolę odgrywają samice i często idzie to w parze z ich czołową pozycją w hierarchii dominacji. Zjawisko to, określane czasami jako ginekokracja (rządy kobiet), występuje między innymi w grupach społecznych szympansów bonobo, gatunku bardzo blisko spokrewnionego z człowiekiem. Samce i samice mają oddzielne hierarchie dominacji, lecz samica alfa zawsze dominuje nad samcem alfa i żaden samiec nie ma najmniejszych szans na osiągnięcie wysokiej pozycji w grupie, jeśli nie jest synem wysoko postawionej matki. Dominującą rolę samic i dziedziczenie statusu społecznego matki przez jej potomstwo można zaobserwować również w grupach społecznych pawianów oliwkowych oraz krokut (hien) cętkowanych. Nawet w przypadku, gdy dominacja samic w grupie nie jest wyrażona w tak jednoznaczny sposób, samice decydują o wielu kluczowych sprawach. Na przykład w grupach społecznych dżelady brunatnej samice są w stanie przeciwstawić się wspólnie dominującemu samcowi, a jeśli grupę próbuje przejąć inny samiec, to one decydują, którego z samców poprą. Także dla walczących o dominację samców szympansa zwyczajnego niezwykle ważne jest wsparcie samic, którego aktywnie poszukują.

Osobniki stare nie są jedynie ciężarem dla swojej grupy społecznej. Wręcz przeciwnie, często są jej cennym elementem z uwagi na doświadczenie i wiedzę, którą przekazują osobnikom młodszym. U wielu ssaków (słonie, orki) to najstarsze samice są przewodniczkami w czasie migracji i nauczycielkami skutecznych zachowań. U starych mrówek obserwuje się osłabienie precyzji percepcji zmysłowej w związku ze ścieraniem się powierzchni ich narządów gębowych. W związku z tym starsze wiekiem zbieraczki znoszą do gniazda wiele całkowicie bezużytecznych przedmiotów, które następnie inne mrówki muszą pracowicie wynosić z niego z powrotem. Stare mrówki określa się więc czasem jako „kastę spisaną na straty”. Ale może właśnie dlatego, że są „spisane na straty”, stare robotnice, które stają się bardziej wojownicze i bardziej skłonne do podejmowania ryzyka, pełnią w kolonii niesłychanie ważną funkcję zwiadowczyń i żołnierzy w wojnach z innymi mrówkami. Słynni badacze tych owadów, Bert Hölldobler i Edward O. Wilson, określili nawet, jaka jest zasadnicza różnica pomiędzy mrówkami i ludźmi: „Podczas gdy my wysyłamy na wojnę naszych młodych mężczyzn, mrówki wysyłają na nią swoje starsze panie”. W koloniach pospolitej rudej mrówki leśnej, mrówki ćmawej, stare robotnice, tak zwane weteranki, magazynują też w swoich mózgach w czasie zimy informacje o lokalizacji skupisk mszyc, owadów, których słodkie wydzieliny stanowią dla tych mrówek najważniejsze źródło pokarmu. Na wiosnę weteranki prowadzą tam młode robotnice, tak zwane nowicjuszki, by mogły bronić tych miejsc przed konkurentkami z innych kolonii. Dzięki temu w kolonii wytwarzają się tak zwane tradycje topograficzne. Jak więc widać, pozagenetyczny, kulturowy przekaz informacji występuje nie tylko u człowieka i nawet nie tylko u kręgowców: można go odnaleźć także u mrówek.