Brasil aproxímase ao colapso do seu sistema público de saúde, con máis da metade dos estados do país ao límite da súa capacidade, mentres crece a presión para que o presidente Jair Bolsonaro tome medidas drásticas para conter a explosión de contagios.
O Ministerio de Saúde reportou este martes unha nova marca diaria de falecidos asociados á covid-19, con 1.641 mortes nas últimas 24 horas.
O país vive o seu peor momento da pandemia desde que o 26 de febreiro de 2020 rexistrase o primeiro contaxio, coincidindo ademais coa irrupción da variante amazónica (P.1), máis transmisible, segundo estudos preliminares.
Desde novembro, a curva de casos e falecidos crece de forma preocupante, pero adquiriu tinguiduras dramáticas nos últimos 40 días, período durante o cal a media diaria de mortes non baixou do milleiro.
Brasil é, xunto a Estados Unidos e a India, un dos países máis afectados polo coronavirus SARS-CoV-2, ao contabilizar máis de 257.000 decesos e 10,6 millóns de casos, segundo datos oficiais.
UCI ao límite en máis da metade do país
Se na primeira onda a evolución da pandemia neste país de dimensións continentais e con 212 millóns de habitantes era heteroxénea, nesta segunda, máis virulenta e letal, o SARS-CoV-2 puxo en xaque a máis da metade do país ao mesmo tempo.
O índice de ocupación das unidades de coidados intensivos do sistema público sanitario supera o 80% en 19 dos 27 estados brasileiros, cun matiz: son cada vez máis os mozos con cadros graves.
"O risco de colapso existe e xa o estamos observando en varias rexións do país", afirmou a EFE o médico Carlos Starling, consultor científico da Sociedade Brasileira de Infectología (SBI).
Despois de meses de flexibilización, os Gobernos rexionais e municipais endureceron as medidas de distanciamento, como o peche de negocios non esenciais e toques de queda nocturnos, a fin de evitar o colapso ocorrido en xaneiro en Manaos, capital do estado de Amazonas.
Máis casos, pero menos camas
Amazonas, onde xurdiu a nova variante e cuxa estrutura hospitalaria foi historicamente precaria, viu desbordado o seu sistema sanitario en cuestión de semanas. Faltou ata osíxeno. Desde entón, centos de pacientes con covid-19 foron trasladados a outros puntos do país para recibir tratamento.
Agora, outros estados van camiño dese escenario, como Santa Catarina e Minas Gerais, que xa tiveron que transferir a varios dos seus pacientes a outras rexións de Brasil ante a falta de lugares nos seus hospitais.
"A perspectiva non é boa. O que vimos en Manaos certamente ímolo a ver noutras rexións de Brasil", advirte Starling.
A segunda onda chega ademais nun momento no que se reduciron paulatinamente o número de camas de terapia intensiva financiadas polo Ministerio de Saúde. Tamén son poucos os hospitais de campaña que aínda quedan en pé.
En decembro había 12.003 camas UCI para a covid-19 financiadas polo Goberno; en xaneiro, 7.717, e en febreiro, que acabou como o segundo mes con máis mortes pola enfermidade en Brasil, 3.187, segundo datos do Consello Nacional de Secretarios de Saúde (Conass).
Aumenta a presión sobre Bolsonaro
A entidade, que reúne aos 27 responsables rexionais das áreas de saúde, esixiu na véspera a adopción de "medidas inmediatas" a nivel nacional para facer fronte "ao peor momento da crise sanitaria", entre elas un toque de queda nocturno, o peche de bares e praias, e a suspensión de actividades presenciais educativas e deportivas.
O presidente Bolsonaro, que se nega a recoñecer a gravidade da pandemia e afai criticar calquera tipo de restrición, aínda non se fixo eco publicamente dese chamado, pero si o fixo o vicepresidente, Hamilton Mourao.
Mourao afirmou este martes que "non serve" impor "algo nacional" nun país tan grande como Brasil porque sería imposible facelo cumprir e o Goberno, segundo dixo, non é unha "ditadura".
Así mesmo, declarou que a poboación está "cansada" de restricións e apostou por acelerar a campaña de vacinación. Con todo, a inmunización, que empezou a mediados de xaneiro, avanza lentamente e ata a data só recibiu a primeira dose un 3,2% da poboación.
A P.1 pode esquivar os anticorpos da Coronavac
Especialistas consultados por EFE cren que detrás desta explosión de casos e mortes pode estar a nova variante P.1, presente en polo menos 17 dos 27 estados do país. Na última semana publicáronse tres estudos preliminares que advirten do perigo desta nova liñaxe, que parece ser máis transmisible, infecta cunha carga viral ata dez veces maior, e é capaz de sortear os anticorpos xerados por unha persoa previamente contaxiada.
Ademais, científicos da Universidade de Sao Paulo (USP) e a Universidade de Campinas (Unicamp) suxeriron que a P.1 pode escapar dos anticorpos que xera unha vacina desenvolvida a partir do virus inactivado, como a do laboratorio chinés Sinovac, coñecida como Coronavac, a máis utilizada en Brasil.
"Iso significa que cinco meses despois da vacinación, a persoa podería infectarse de novo, pero non necesariamente desenvolverá a enfermidade, pois os anticorpos producidos non son o único factor de protección da vacina", indicou a EFE José Luiz Proença Modena, profesor de virología de Unicamp e coordinador da investigación, apoiada pola Fundación de Amparo á Pescuda de Sao Paulo (FAPESP).
Os resultados foron obtidos a partir dunha pequena mostra de oito pacientes que recibiron as dúas doses do inmunizante chinés durante os ensaios clínicos da fórmula e aínda necesitan ser contrastados por outros membros da comunidade científica.